The Smell of the Place - Bouwen aan een gezonde organisatiecultuur

Van de Wiel: ‘Terwijl in Durf het verschil te maken de nadruk lag op de veranderkundige kant, gaat het in The Smell of the Place over de ontwikkelgerichte kant. Over al die zaken die je als leidinggevende dagelijks kunt doen. Zaken waarmee je tegelijkertijd de klassieke veranderaar buiten de deur weet te houden.’

Ballieux: ‘Ja, wij geloven niet in verandering waarbij je het roer eens in de zoveel tijd weer helemaal omgooit. In dit nieuwe boek hebben we beschreven waar we in de praktijk feitelijk op sturen als we organisaties helpen bij hun ontwikkeling. Het eerste is: congruentie. Wat beoog je eigenlijk met een verandering en is die ontwikkeling overal congruent in terug te zien? Is het gedrag van leiders bijvoorbeeld congruent met wat ze zeggen? Of zeggen ze te sturen op mensen, maar sturen ze feitelijk om omzet? Dan moet je daarmee aan de slag.’

Van de Wiel: ‘En ook: zijn de systemen van beloning en sturing wel congruent gemaakt? Daarvan zagen we een voorbeeld toen we bij het Openbaar Ministerie op bezoek gingen. Daar wilde de Officier van Justitie meer snelheid maken in het afhandelen van dossiers. Door corona hadden ze immers een flinke achterstand opgelopen. Toen heeft deze officier gezegd: ik wil dat de dossiers niet meer dan vijf centimeter dik worden. Zijn ze dikker, dan is het voor mij duidelijk dat we daar te veel tijd aan besteden. Die vijf centimeter dossierdikte werd een hele praktische maat waarmee zij congruentie wist aan te brengen tussen de agenda van het OM en wat ze van medewerkers verwachtte. Wil je snelheid maken, dan passen daar korte lijnen en korte notities bij en geen vuistdikke handboeken met lange doorlooplijnen.’

Ballieux: ‘Zo zijn we in dit boek steeds op zoek gegaan naar de vraag hoe je een gezonde organisatiecultuur kunt bouwen. Daarbij hebben we gekeken wat ons zelf inspireerde en ook hoe we zelf in organisaties aan de slag gaan. Ik ben in organisaties bijvoorbeeld veel bezig om leiders op hun patronen te spiegelen. Dat begint bij de vraag: waar zijn leidinggevenden zelf onderdeel van het probleem en de oplossing? Vervolgens nodig ik mensen uit om door een andere lens naar hun werkelijkheid te kijken. Door in- en uit te zoomen, ga je andere dingen zien.’

Van de Wiel: ‘Mensen kunnen behoorlijk gevangen zitten in hun eigen vooroordelen. Dan hoor je bijvoorbeeld: “Met deze mensen van schaal vijf kun je niks” of “mensen in deze organisatie zitten flink in de weerstand”.’  

Ballieux: ‘Wij stellen die vooroordelen ter discussie. Tot slot komen we, zowel in ons werk als in ons boek, met concrete interventies die de leidinggevende direct al kan toepassen. Introduceer je bij de groei van het aantal medewerkers een extra laag coördinators, of maak je medewerkers, gezien de organisatiedoelen, bewust afhankelijk van elkaar? Kies je voor die eerste route, dan creëer je vaak onnodige complexiteit. Maak je mensen afhankelijk van elkaar, dan bouw je juist aan een cultuur van verantwoordelijkheid, waarin medewerkers zelf die afstemming gaan regelen.’

Van de Wiel: ‘Daarom zeggen we ook: wil je goede beslissingen nemen, leg dan het mandaat waar zich de informatie bevindt.’

Ballieux: ‘De kernvraag die we met The Smell of the Place willen beantwoorden is: hoe zorg je ervoor dat je een omgeving creëert waarin mensen zich optimaal kunnen ontwikkelen en je als organisatie tegelijkertijd goede prestaties kunt leveren?’